نقش واقعیت افزوده در صنعت نفت چشمی جدید برای کارکنان میدان نفتی

در دنیای امروز، اطلاعات به‌تنهایی کافی نیستند؛ مهم‌تر از داشتن اطلاعات، دسترسی سریع، کاربردی و بصری به آن‌ها در زمان تصمیم‌گیری است. واقعیت افزوده (AR) دقیقاً این نیاز را برآورده می‌کند. در صنعت نفت، که تصمیم‌ها باید دقیق، سریع و مبتنی بر داده‌های پیچیده باشند، AR می‌تواند تفاوت بین خرابی بزرگ و تعمیر به‌موقع باشد. تصور کنید در یک سکوی نفتی، فشار یکی از خطوط انتقال ناگهان افت می‌کند. تکنسین حاضر در محل، با تجربه‌ی محدود، باید در عرض چند دقیقه تصمیم بگیرد. در چنین شرایطی، معطل‌ماندن برای اعزام کارشناس خبره نه‌تنها پرهزینه، بلکه پرریسک است.فناوری واقعیت افزوده (AR) این معادله را تغییر می‌دهد.AR  به جای آن‌که انسان را جابه‌جا کند، دانش و دید فنی را به محل می‌فرستد. این فناوری امکان می‌دهد کارشناس خبره از کیلومترها دورتر، هم‌زمان آنچه را تکنسین می‌بیند، مشاهده کرده و او را گام‌به‌گام هدایت کند. در صنعتی مثل نفت، که تصمیم‌گیری سریع و دقیق می‌تواند مانع از یک حادثه بزرگ شود، AR یک ابزار لوکس نیست؛ بلکه یک ضرورت است.
نمونه های موفق از پیاده‌سازی این فناوری در پروژه‌های نفتی جهان:
آرامکو؛ بازرسی تجهیزات در شرایط سخت
آرامکو از AR برای پایش و عیب‌یابی خطوط لوله و تجهیزات در مناطق دورافتاده استفاده می‌کند. تکنسین‌ها با عینک‌های واقعیت افزوده، تصاویر زنده را به مرکز عملیات می‌فرستند و در همان لحظه راهنمایی لازم را دریافت می‌کنند. این روش به شرکت کمک کرده تا نیاز به اعزام تیم‌های پشتیبان را به حداقل برساند و تصمیم‌گیری در محل را سرعت بخشد. علاوه بر صرفه‌جویی در زمان و هزینه، کاهش مواجهه پرسنل با خطرات محیطی یکی از دستاوردهای مهم این پروژه بوده است.
Shell؛ پشتیبانی لحظه‌ای در تأسیسات خشکی
شل با نصب دوربین‌های ویژه روی کلاه ایمنی کارکنان عملیاتی، توانست ارتباطی زنده و دوسویه میان محل عملیات و مرکز فنی برقرار کند. در این مدل، کارشناس راه دور دقیقاً می‌بیند که تکنسین چه چیزی را می‌بیند و به او دستورالعمل‌ فوری می‌دهد. این کار نه‌تنها دقت عملیات را افزایش داد، بلکه امکان ثبت فرایندها برای آموزش‌های آینده را هم فراهم کرد. کاهش خطاهای انسانی در حین تعمیر نیز یکی از نتایج مهم استفاده از AR در این پروژه بود.
BP؛ تصمیم‌گیری سریع‌تر در خلیج مکزیک
شرکت BP با تجهیز سکوهای نفتی خود به هدست‌های AR، توانست فرآیند تعمیرات را متحول کند. تکنسین‌ها هنگام انجام کار، دستورالعمل‌های تصویری و مشاوره‌ی هم‌زمان از مرکز را دریافت می‌کنند. این کار باعث شد زمان رفع اشکال از چند روز به چند ساعت کاهش یابد، و حضور متخصصان فنی در محل، فقط به موارد ضروری محدود شود. در نتیجه، عملیات میدانی هم سریع‌تر پیش رفت و هم ایمن‌تر.
TotalEnergies؛ آموزش در حین عمل
توتال از AR برای ترکیب آموزش و عملیات نگهداری در پالایشگاه‌های نفتی استفاده کرده است. کارکنان تازه‌کار می‌توانند هنگام اجرای واقعی کار، از راهنمایی تصویری مرحله‌به‌مرحله بهره‌مند شوند. این رویکرد باعث شده است روند یادگیری تسریع شود و نیروی کار جدید، سریع‌تر آماده‌ی ورود به محیط عملیاتی شود. همچنین، وابستگی به کارکنان باتجربه برای انجام فعالیت‌های روتین کاهش یافته و استانداردسازی شیوه‌های نگهداری تسهیل شده است.
Petrobras؛ مقابله با شرایط اضطراری در میدان
پتروبراس، شرکت ملی نفت برزیل، در برخی تأسیسات فراساحلی از AR برای کنترل بحران استفاده می‌کند. تکنسین‌ها در مواجهه با شرایط اضطراری می‌توانند از طریق عینک واقعیت افزوده، از متخصصان مرکز فرماندهی مشاوره فوری بگیرند. این ارتباط زنده در لحظات بحرانی، به تصمیم‌گیری سریع‌تر و دقیق‌تر منجر شده و عملکرد تجهیزات حساس را در شرایط فشار بالا پایدار نگه داشته است. تجربه این شرکت نشان می‌دهد که واقعیت افزوده می‌تواند بخشی از راهکارهای آمادگی در برابر بحران‌های نفتی باشد.
Eni؛ پایش هوشمند خطوط لوله
شرکت ایتالیایی Eni از واقعیت افزوده برای بررسی خطوط انتقال نفت در مناطق بیابانی استفاده کرده است. با استفاده از تبلت یا هدست AR، تکنسین‌ها می‌توانند به‌صورت مستقیم نقشه‌ها، داده‌های سنسورها و اطلاعات عملکرد تجهیزات را روی تصویر واقعی ببینند. این روش باعث شده است تا عیب‌های پنهان، سریع‌تر شناسایی و رفع شوند، بدون آن‌که نیاز به بازدیدهای پرهزینه‌ی میدانی در تمام مسیر خط لوله وجود داشته باشد.
جمع‌بندی
واقعیت افزوده، امکان استفاده فوری از دانش فنی در محیط‌های عملیاتی را فراهم می‌کند. تجربه شرکت‌های بزرگ نفتی نشان می‌دهد که این فناوری در افزایش سرعت، دقت، و ایمنی عملیات نگهداری نقش کلیدی دارد. در محیط‌هایی که حضور فیزیکی ممکن است پرهزینه یا خطرناک باشد، AR با تبدیل تجهیزات ساده به ایستگاه‌های پشتیبانی هوشمند، راه را برای تصمیم‌گیری لحظه‌ای هموار می‌کند.
شرکت منشور فناوری با بهره‌گیری از این تجربه‌های جهانی و تطبیق آن با نیازهای بومی تأسیسات نفتی ایران، آماده است راهکارهای واقعیت افزوده را در حوزه نگهداری و پشتیبانی از راه دور توسعه داده و زیرساختی مطمئن برای مدیریت بحران و عملیات تعمیر فراهم کند.